Sidemen 5 maart 2016

We zijn bijna aan het einde van ons miljonairsbestaan

Het is jammer, maar we moeten weer bijna afscheid nemen van ons miljonairsbestaan. Als we geld gaan pinnen proberen we altijd zoveel mogelijk geld te pinnen. En dat is hier 3 miljoen roepies (vandaag de dag € 200,00). Ik kan je vertellen dat je daar lang mee kan rond komen, tenzij er ook de hotel rekening van betaald moet worden. Wij voelen ons hier ook echt miljonair als we weer terug kijken op al die prachtige accommodaties die we gehad hebben. De één nog mooier dan de ander. En ons favoriete stekje is nog altijd Sidemen vandaar dat we besloten hebben de laatste 11 dagen hier te blijven. De accommodatie die we hier hebben is echt met niets te vergelijken. Het uitzicht over de rijstvelden waar de hele dag op gewerkt wordt straalt zoveel rust uit. En daarbij hebben ze hier natuurlijk een fantastisch zwembad.

Sidemen 3 maart
Ze zijn een paar dagen geleden naast het hotel begonnen met het bouwen van een restaurant (zie filmpje). Hiervoor hebben ze wel een stukje van het rijstveld moeten opofferen.
Langzamerhand wordt Sidemen steeds populairder en zie je de restaurants als paddestoelen uit de grond vliegen wat ten koste gaat van de rijstvelden. 

Ons hotel heeft dit jaar de service om 's middags te komen vragen of we koffie of thee willen drinken. Daar serveren ze dan ook altijd een klein hapje bij. Toch leuk nietwaar! Dan komen ze rond een uur of 6 met de menukaart langs om te vragen of je misschien alvast kan doorgeven wat je zou willen eten. Ik kan me voorstellen dat als je hier 1 of 2 nachten blijft gebruik maakt van het restaurant. Wij hebben echter een klein restaurantje ontdekt waar heel lekker gekookt  wordt.  Bij een lieve vrouw die ook nog een heel klein beetje engels spreekt.

Op dit moment zit ik heerlijk in het donker op ons grote terras (temperatuur 28 graden) en kan ik genieten van de prachtige verlichting in ons resort en geniet ik van de heerlijke geur van een wierook stokje. En op de achtergrond hoor je de kikkers, sprinkhanen en nog veel meer geluiden van dieren, die ik niet kan thuisbrengen. 
Wim geniet ondertussen van film op het thuisnet.

We hebben zojuist een nieuw restaurant uitgeprobeerd. Het ziet er prachtig uit en op dit moment hebben ze 5 tafels. Vandaag werd er saté lilit aanbevolen.  Ik vind het altijd wel leuk om eens wat nieuws uit te proberen.  Wim ging voor de gewone saté.  We zijn al 2 maanden gezond bezig en nemen dus vanavond weer een grote fles water. Na 40 minuten wachten hadden we de fles water al bijna leeg, maar geen bord voor onze neus. Gelukkig geen afspraak verder vanavond.  Wel zagen we af en toe iemand, die wat kwam brengen. En daarna weer iemand. Nou eindelijk was het dan zover. Wim kreeg 5 stokjes overheerlijke saté met bijtgare worteltjes en boontjes en rijst. Ik kreeg 5 stokjes lemongrass waarom heen gemalen kipfilet gemengd met Balinese kruiden was aangebracht. En daarbij ook nog Balinese groente en rijst. Het gerecht kan ik iedereen aanbevelen.  Ik hoop alleen dat het restaurant goed gaat lopen in de toekomst,  zodat ze zelf wat meer ingrediënten in huis hebben.

De toekomst van de sawah's

Vanaf het moment dat we weer terug zijn in Sidemen wordt er weer hard gewekt in het rijstveld. Met lange messen worden de muurtjes van de sawa velden gekapt; het geluid van opspattend water en het slaan van het mes in de aarde. Via een ingenieus systeem van dijkjes en doorgangetjes worden de velden van water voorzien. Dit alles met goedkeuring van de Subak en in goed overleg met de buurman, die natuurlijk niet spontaan droog wil staan.

Het werk is zwaar. Met blote voeten worden de oude planten in de aarde getrapt en tot hun knieën staan de mannen in de modder. Hier wordt er met een kleine ploeg de aarde omgewoeld en later weer glad gestreken (filmpje te zien in deze link) (https://goo.gl/photos/9pEKDUwoetwExTff6). Koereigers vliegen voorbij en houden de kleine sawa beestjes goed in de gaten. De pas opgekweekte padi plantjes worden met de hand uitgezet in de grote velden. Uren staat men blootgesteld aan de brandende zon en gebukt in de modder te werken. Plantje voor plantje wordt het rijstveld opgevuld en verandert het langzaam van modderpoel naar een groene akker. Wanneer de eerst rijstkorrels zich gevormd hebben worden op veel plaatsen de velden volgehangen met een netwerk van touwtjes, plastic zakken en verrassend slimme attributen en dat alles met maar één doel; vogels te verjagen. Zo wordt vanaf dat moment bij het ochtend gloren de eerste schreeuw geslaakt; zij om de vogels te verjagen en wij omdat zij ons uit de droom hebben gejaagd wetende dat de weken van schreeuwen aangebroken zijn."

Subak staat onder druk

Subak is een integraal ecosysteem dat behalve voedsel ook tal van andere voordelen biedt:

● het zorgt voor duurzaam gebruik van beschikbaar water (ook buiten de landbouw)
● het biedt een leefplek voor insecten, vogels, vis en krab
● natuurlijke controle over plagen
● klimaatregulering; de rijstvelden hebben een koelend effect op de omgeving en zorgen voor een meer stabiele temperatuur
● De rijstvelden voorkomen erosie en beschermen tegen grote overstromingen en modderlawines

Het voortbestaan van het Subak systeem staat onder druk, maar dat is niet voor het eerst. De eerste keer dat het systeem onder druk kwam te staan was in de jaren 70 toen de regering de zogenaamde ‘Groene Revolutie’ vorm wilde geven. De boeren werden gedwongen nieuwe soorten rijst zo vaak mogelijk te planten en oogsten en daarbij kunstmest en pesticiden te gebruiken. Dit leidde tot een explosie aan plagen omdat er veel te veel voedingsstoffen steeds beschikbaar waren en velden niet meer zo nu en dan leeg stonden. Het gebruik van kunstmest in het sowieso al nutriëntrijke water zorgde er voor dat veel van de kunstmest de rivieren en de zee instroomde. Dit zorgde weer voor de groei van algen die de koralen koloniseerden en afbraken. Het Subak systeem functioneert nu weer maar problemen door overmatig kunstmest gebruik elders bestaan nog steeds (World Agro Forestry).

Op het moment  verliest het landschap per jaar zo’n 1000 hectare aan rijstvelden omdat boeren hun land verkopen aan ontwikkelaars, bericht The Irrawaddy. Dit is een groot probleem omdat alle velden samen één geïntegreerd geheel vormen. Het ecosysteem wat de Subak vormt wordt dus verstoord als er elementen wegvallen door ander gebruik van het land. Bovendien vergroot de druk op andere boeren om hun land ook te verkopen. Hoewel dit een probleem is het wel begrijpelijk is dat boeren dit doen en dit niet is te veroordelen. Het Balinese leven kan echt heel hard zijn en voor de boeren is het zeker geen vetpot. “De Balinese boeren werken zes of zeven dagen uitsluitend voor eten op de plank en de kostbare jaarlijks terugkerende ceremoniën. Ze kunnen niet sparen, ze hebben geen vrije dagen, geen sociale voorzieningen of zorgverzekering. Dan is het begrijpelijk dat ze hun land verkopen als het grote geld lonkt, ook al is dat korte termijn denken.

In de winkel wordt voor € 0,80/kg gevraagd. Kleine boertjes halen per oogst ongeveer 20 kg binnen. 2 keer per jaar wordt er rijst geoogst. Tussendoor wordt er oa. Pepertjes, uien en maïs verbouwd. 

Veel Javanen trekken tegenwoordig naar Bali om werk te vinden. 's Ochtends vroeg hoor je soms danook het lawaai uit de moskee wat over de rijstvelden en bergen schalt. Vanwege de toename van Javanen voornamelijk in het oosten en westen van Bali zie je ook steeds meer moskeeën verrijzen. Men maakt zich dan ook wel zorgen, dat ook het jihadisme hier binnen sluipt.

Melasti

Morgen is het een een bijzondere dag. We gaan dan naar het strand hier 23 km vandaan.Twee dagen voor Nyepi (Nyepi of de Dag van de Stilte is een hindoefeestdag op het Indonesische eiland Bali, die jaarlijks plaatsvindt op de nieuwjaarsdag van de maankalender van het eiland.) wordt Mekiyis of Melasti gehouden, een processie van Hindoes waarin de tempelbeeltenissen voor een purificatie naar het strand gedragen worden. Ik hoop jullie in ons laatste reisverslag daarvan mooie en bijzondere opnames van te kunnen laten zien.